SORU: Enderun’da hangi odalar bulunurdu ve bu odaların işlevleri nelerdi?
CEVAP: Enderun, padişahın özel hayatının geçtiği sarayın iç bölümüdür. Burada padişahın hizmetine bakan güvenilir kimselerin bulunduğu hizmet ve eğitim odaları ve harem bulunuyordu. Enderun’daki odalar şunlardır: • Hasoda: Bu oda en üst rütbelileri barındırırdı. Padişahın günlük hizmetine bakarlardı. Hasodabaşı giyinmesine-kuşanmasına, silahdar silahlarına, çuhadar dış giyimine, dülbentçi iç giyimine, rikabdar ayakkabılarına bakan ağalardı. • Hazine Odası: Padişahın özel hazinesine bakarlardı. • Kiler Odası: Yemek ve sofra hizmetlerini yaparlardı. • Seferli Odası: Berber, terzi, müzisyen gibi görevliler bulunurdu. Bu odaların her birinin başında bir “ağa“ bulunuyordu. Sarayın Enderun halkı, devşirmeden Hristiyan tebaanın çocukları ile savaşlarda esir alınıp, yetiştirilen gençler ve gönüllüler oluşmaktaydı. Devşirme usulüyle toplanan oğlanlar, acemi oğlanlar ocağına götürülmeden önce, içlerinden seçilenler Topkapı Sarayı’na alınarak, sıkı bir disiplin altında yetiştirilirlerdi. Bunlara dinî bilgiler, Arapça, Farsça gibi dersler ve pratik el sanatları öğretilirdi. Bunlara içoğlanı denilirdi. Amaç, saraya alınan bu içoğlanlarını gerçek bir dindar, devlet adamı, asker ve seçkin nitelikli bir kişi olarak yetiştirmekti. İçoğlanlar, hasoda, kiler odası, hazine odası ya da seferli odalarında bir yandan hizmet ederler bir yandan da eğitim ve öğretimlerini sürdürürlerdi. Enderun’da yetişen içoğlanları daha sonra çıkma denilen bir atama usulüyle Birun’da görevlendirilirdi. Bu odaların başındaki ağalar ise taşrada mesela sancakbeyliği gibi yüksek taşra görevlerine atanırlardı.
