TOPLUMSAL TABAKALAŞMA VE EŞİTSİZLİK Dersi TOPLUMSAL SINIFLAR: KURAMSAL KAPSAM VE METODOLOJİK YAKLAŞIMLAR soru detayı:

CEVAP:

Marx ve Weber gibi iki önemli sosyoloji geleneğinin katkılarını doğrudan doğruya toplumsal sınıf kuramı inşasında kullanan en etkili isim Erik Olin Wright’tir. E.O. Wright (1997, s.29), geliştirdiği analitik ve ampirik kategorilerin Marksist ve Weberci sınıf analizlerinden birlikte beslenen bir tür melez kategoriler olduğunu söyler. Toplumsal sınıf çalışmalarına ilginin azaldığı 1980’li yıllardan günümüze ısrarlı bir biçimde sınıf kuramı geliştirmek için çaba gösteren E. O. Wright, soyut ve somut arasında bağlantı kuran, bütünleşik bir sınıf kuramı geliştirmeyi başarmıştır. E. O. Wright’in geliştirdiği sınıf kuramı sömürü ilişkilerini temel alıyor olsa da burada sözü edilen emek değer yasasına dayalı Marksçı sömürü kuramı değildir. E. O. Wright, Marksist sömürü kavramını Weberci güç ilişkileri yaklaşımı içine yerleştiren ve böylece her iki gelenek arasındaki ayırımları aşmayı amaçlayan bir kuramsal inşa stratejisi uygulamıştır. E. O. Wright’ın sınıf kuramını temellendirdiği sömürü tanımı şöyledir: Bir grup insanın, elinde bulundurdukları üretim araçları, vasıf, uzmanlık gibi varlıklarla diğer insanların elde ettiği getiriler üzerinde yol açtıkları adaletsiz sonuçlar. Bu tanımda da açıkça görüldüğü gibi, sömürü ilişkisinin kapsamında, salt üretim araçlarının mülkiyeti ölçütü değil, vasıf ve yönetici pozisyon gibi kimi avantajlara dayalı varlıklar da yer almaktadır.