SORU: Erik Erikson’un geliştirdiği Sosyal Gelişim Kuramı’nda bahsettiği doğumdan yaşlılığa karşılaşabileceğimiz olasılıklar dizisinden bahsediniz?
CEVAP: Erik Erikson Sosyal Gelişim Kuramı’nda karşılaşabileceğimiz 11 adet olasalıktan bahsetmektedir. ? Doğum: Doğum yaşamın başlangıcı için bir zorunluluk da olsa nerede, ne zaman ve hangi ailede ya da ortamda doğduğumuz geleceğimiz için şimdiden ipuçları vermektedir. ? Bebeklik: Erikson’un güven-güvensizlik, özerklik-utanç, kararsızlık kavramlarıyla tanımladığı bu birkaç yıl, ilk seslerin çıkartıldığı, ilk adımların atıldığı yıllardır. ? Çocukluk: Bedenin fark edildiği, taklit yeteneğinin geliştiği girişim ya da suçluluk dönemlerinde artık daha farklı ve kişilikli davranmaktayız. Eğer okul öncesi eğitime başlamışsak biçimsel eğitim de denilebilecek ve bazen ömür boyu sürecek bir sürecin başlangıcındayız demektir. ? İlköğretim: Gerçek okul, sınıf, öğretmen ortamlarıyla tanışırız. Arkadaşlığı, işbirliğini, paylaşmayı, hakkını yedirmemeyi, payımızı almayı, araç-gereç kullanmayı öğrenmeye başlarız. ? İlköğretimin ikinci yarısı: Erikson’un benlik kimliğinin oluşumu ve toplumsal rollerin oluşmaya başladığı evre olarak nitelediği bu dönemde yeteneklerimizi keşfetme, geliştirme, kendimizi kanıtlama duygularımız gelişmektedir. ? Genç yetişkinlik dönemi: Artık öğrenim olarak lise yıllarındayızdır. Bu yıllarda hobilerimiz gelişir. Biçimsel eğitim kurumları dışında daha isteyerek faaliyet göstereceğimiz grup ya da oluşumlara katılırız. Karşı cinse yönelir veya tam tersi şekilde uzak kalarak savunma mekanizmaları geliştiririz. ? Üniversite ya da yetişkin-gençlik yılları: Bu dönem büyük ölçüde mesleğimizi belirleyeceğimiz bir aşamadır. Belki ilerde eğitimini aldığımız alanda iş bulma şansımız olmayacak ama üniversite eğitimi boyunca her gün yeni bir şey öğrenerek mesleğimizin gerektirdiği bilgilerle donanırız. Eğitim dışında da aktif bir yaşantımız vardır. Kutlamalar, geziler hatta ailemizden ayrı uzun tatillere çıkarız. Bu evrelerde belki de yaşantımızı birleştireceğimiz birisiyle tanışırız. Hobilerimiz çeşitlenir ve derinleşir. Okulun bitmesi, mezun olmamız önemli bir aşamadır. Yeteneklerimiz ve isteklerimiz doğrultusunda bir yandan az veya çok da olsa para kazanmaya başlarız. Daha büyük ideallerle iş görüşmelerine başlarız. Artık yaşantımız geri dönülmesi zor kararların alınabildiği bir sürece evrilmektedir. ? Meslek yılları: Nüfusu hızla artan toplumlarda giderek iş bulmanın zorlaştığı günümüzde bazen isteğimiz doğrultusunda bazen de zorunluluktan bir iş sahibi olabiliriz. Ya da uzun bir süre bu konuda sıkıntılarımız ve yardıma gereksinmemiz olur. Genellikle evlenmenin zamanlaması iş bulma süreciyle bağlantılıdır. Toplumumuzda geleneksel anlayışla büyükler bu konuda her zaman yardımcı olmaya çalışsalar da asıl olan kişinin kendine yeter duruma gelmesidir. Yaşantımızı bir başkasıyla birleştirdiysek eğer, koşullar da yeterliyse bu evrenin en önemli aşamasını; dünyaya bir canlı getirme şans ve deneyimini yaşarız. ? Olgunluk yılları: Mesleğimizde ilerlemişizdir. Toplumda ve aile içindeki yerimiz büyük ölçüde pekişmiştir. Birlikte çıkılan tatiller, açılışlar, konferanslar, iş gezileri, kendi otomobilimiz veya çeşitli ulaşım araçlarıyla yapacağımız seyahatler, ilk kez görülen yöreler, kentler ülkeler... Bir yandan çocuğumuzu gözlemleriz. Bizim yaşadığımız evreleri daha iyi koşullarda yaşamaktadır. ? Geç olgunluk dönemi: Belki çocuğumuz ya da çocuklarımız evden ayrılmışlardır. Emekliliği de düşünebileceğimiz bu yıllarda eşimize ve kendimize daha çok zaman ayırırız. Edineceğimiz yeni bir hobi belki yıllarca yapmak isteyip yapamadığımız türden bir şeydir. Bu yaşlarda daha derin, daha profesyonelce daha sakin uğraşlara yöneliriz. Belki yeni arkadaş grupları oluşturabiliriz. Bahçe işleri, maket-takı yapımı gibi ortaya ürün çıkardığımız hobilerle beğenilmeyi de bekleriz. Belki batılıların çokça yaptığı gibi ömür boyu görmek istediğimiz ülkeleri gezeriz, ayrıntılarla uğraşmak artık zor geleceği için turları tercih ederiz. ? Yaşlılık dönemi: Bu dönem biraz daha köşemize çekildiğimiz bir dönem olabilir. Hafif veya kendini fazlaca gösteren sağlık sorunları yaşantımıza eşlik etmeye başlar. Aranmayı, ziyaret edilmeyi isteriz. Belki de büyükanne veya büyükbaba olmuşuzdur.
