II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI Dersi EDEBİYAT-I CEDÎDE ROMAN VE HİKAYESİNDEN METİN ÇÖZÜMLEME ÖRNEKLERİ soru detayı:
SORU:
Eylül adlı eserde "zihniyet" ne şekildedir?
CEVAP:
Mehmet Rauf’un romanında ele aldığı yasak aşk teması, toplumsal değerler ve doğrularla bireysel arzuların çatışmasına ağırlık vermeyi gerektirir. Aşk, tamamen bireysel bir duygudur ve yaşanmasını zorlaştıracak bütün engellerin karşısındadır. Evlilik kurumuyla birbirlerine bağlı olan çiftlerin ise topluma karşı da görevleri vardır; çünkü evlilik, toplumsal bir kurumdur. Öyleyse bütünüyle bu roman, bireysel olanı bayağılaşmadan dile getirmeye zemin hazırlayan bir zevk ve anlayışın ürünüdür. İhanet, kavga ve kötü söze yer verilmeden duyguların anlatılması sanatkârın duyguların dilini aradığını düşündürmektedir. Aşkın dışa vurmayan acısı ve bu ruh hâlini hazırlayan ortamın dille anlatılması böyle bir zihniyetin amacı olarak düşünülmelidir.