SORU: Fârâbî, Aristo’nun Faal Akıl adını verdiği etkeni nasıl kullanmıştır?
CEVAP: Fârâbî’ye göre, doğuştan zihni bomboş olan çocuk duyu organları aracılığı ile dış dünyadan edindiği tikel algı deneylerini akıl gücü ile analiz ve sentez yoluyla düzenleyip tümel bilgiye ulaşır, sonra da bunlar aracılığı ile yeni bilgiler üretir. Aklın bu bilgileri işleme biçimini açıklamak için meşşai geleneğin psikolojik akıllar teorisine başvurur. Bu teoriye göre güç halindeki (bilkuvve) aklın fiil haline (bilfiil) çıkması için sürekli fiil halinde bulunan bir dış etkene ihtiyaç vardır. İşte Aristo’nun Faal Akıl adını verdiği bu etken Fârâbî tarafından hem aklın işlevini açıklamak hem de Peygamberlik gibi İslâm’a has bir anlayışı rasyonel açıdan temellendirmek için kullanılmıştır.