XVII. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI Dersi Sebk-i Hindî ve Nailî soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Fehim-i Kadîm’in aşağıdaki beytinde de bulunan tasavvufi özellikleri açıklayınız?

Figân kim câme-i ömrüm kabâ-yı hayret olmışdur
Girîbân-ı hayâtum çâk-i dest-i firkat olmışdur


CEVAP:

Türk edebiyatında Sebk-i Hindî’yi şiirlerinde ustaca işleyen Fehim-i Kadîm’in aşağıdaki beytinde de bulunan tasavvufi özellikleri anlayabilmek ve açıklayabilmek için, tasavvuf terimlerinden biri olan “hayret” kelimesinin “şaşkınlık, müridin, sâlikin zuhur eden tecelliler karşısında düşmüş olduğu ruhi durum ve tasavvufta bir merhale”manasına geldiğini bilmek gerekir:
Figân kim câme-i ömrüm kabâ-yı hayret olmışdur
Girîbân-ı hayâtum çâk-i dest-i firkat olmışdur


Ömrümün elbisesi, hayret cübbesi hâline geldiği ve hayatımın yakası ayrılık eliyle yırtıldığından dolayı feryât!


Bu beyitte geçen “câme-i ömrüm, kabâ-yı hayret, girîbân-ı hayat, çâk-i dest-i firkat” tamlamalarında Hint üslubunun bir başka özelliği görülür. Soyut kavramlar ile somut nesneler ve varlıklar arasında ilişki kurarak imgeler oluşturmak, Hint üslubunun önemli
özelliklerindendir. Bu terkiplerden doğan geniş hayallerin, beytin anlamını ne derece derinleştirdiği dikkati çekmektedir.