CEVAP:

Fiil ehliyeti, kişinin kendi fiil ve işlemleriyle hak kazanma ve borç altına girebilme ehliyetidir. Fiil ehliyeti, hukuki işlem ehliyetini, haksız fiil ehliyetini bünyesinde barındırır. Bu bakımdan fiil ehliyeti hukuka uygun eylem ve işlemler yapabilmeyi ve hukuka aykırı eylemlerinden sorumlu olmayı gerektirir.

Fiil ehliyetinin iki olumlu bir olumsuz koşulu vardır. Bunlar ayırt etme gücüne sahip olma, ergin olma ve kısıtlı olmamadır. Sözü geçen koşullar TMK 10’da hüküm altına alınmıştır. “Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyeti vardır.” Ayırt etme gücü ve ayırt etme gücünü ortadan kaldıran sebepler, TBK 13’te hüküm altına alınmıştır. “Yaşının küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olmayan herkes, bu Kanuna göre ayırt etme gücüne sahiptir”. Anılan hükümden de anlaşılacağı üzere ayırt etme gücü kişinin makul surette hareket edebilme yeteneğidir.

Fiil ehliyetinin ikinci koşulu ergin olmaktır. Bizim hukukumuzda olağan erginlik yaşı 18’dir. 18 yaşının doldurulmasıyla kişi ergin sayılır. Olağan erginlik dışında kanununda sayılan koşulların tamamlanmasıyla 15 yaşını doldurmuş küçüğün mahkemece ergin kılınmasına izin verilir. Bunun dışında evlenme de kişiyi ergin kılar.

Fiil ehliyetinin üçüncü koşulu ise kısıtlı olmamaktır. Kısıtlı olmak, kanununda sayılan sebeplerden birine dayanılarak bir kimsenin fiil ehliyetinin mahkeme kararıyla sınırlandırılması ve kaldırılmasıdır. Kısıtlama sebepleri TMK 405-408’te sayılmıştır. Bunlar; akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı ceza ve aciz olanın isteğidir.