CBS’DE PROJE TASARIMI VEYÖNETİMİ I Dersi Planlama Kavramı Çerçevesinde Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri soru detayı:

CEVAP:

Fiziksel planlama çalışma ve uygulamaları tarım
devrimi ile yerleşik yaşam biçimine dönüşen neolitik çağa
dayanmaktadır. Ancak toplumun tüm ihtiyaç ve yaşam
biçimini şekillendirerek günümüz bakış açısını yansıtan
mekânsal planlama anlayışı toplumsal ilişkiler ağının bir
tanımlayıcısı olarak sanayi devrimi ile paralel gelişim
göstermektedir. Bu anlamda küresel bir platformda
mekânsal planlamanın ortaya çıkışı ve kurumsallaşması
19. yüzyıla dayanmaktadır. Mekânsal planlamanın
oluşumunu sanayi devriminin yol açtığı kitle nüfus
hareketleri ile kırsal alanlardan kentsel alanlara göç
dalgaları ile biçimlenmiştir. Göç dalga hareketlerinin
yoğunluğu, kentsel alanlardaki konut, ulaşım ve altyapı
yetersizliklerini gündeme getirerek kent/kır ilişkisinin
yeniden düzenlemesi sürecini doğurmuştur. Bu doğrultuda
artan nüfus ihtiyaçlarını gidermek ve bireyler için
yaşanabilir koşulların üretilmesi adına fiziksel planlama
kavramı ülkesel ölçekten yerel ölçeğe kademelendirilerek
planlama yaklaşımları uygulanabilir platformlara
aktarılmıştır. Farklı fiziksel planlama kademelerinin farklı
amaçlara hizmet etmesi toplumda mevcut iş bölümlerinin
farklılaşması temeline dayanmaktadır. Nitekim doğru ve
akılcı planlama çalışmaları sektörel bazdaki gelişim
öngörüleri destekleyebilir düzeyde gerçekleştirilmelidir.
Bu nedenle toplumdaki düşey gelişime paralel olarak
gereksinimleri karşılayabilme konusunda düşey planlama
ortaya çıkmaktadır. Düşey gelişim toplumdaki eylemler ve
ileriyi görme olanaklarının artışı ile planlamayı her rejim,
ünite, birim ve kişi için yaygınlaştırmayı hedef almaktadır.
Bu artış aynı zamanda merkezileşme kuvvetinin artışını da
meydana getirerek planlama anlayışının kişi ölçeğinden
toplum ölçeğine çıkarılmasını sağlamaktadır. Sosyal
tabana dayalı bir sistemde sosyal kuvvetin bir noktada
yığılması mevcut faaliyetlerin daha küçük gruplar
tarafından yönetilmesini sağlamaktadır. Kuvvet
yığılmasının bir sonucu olarak ekonomik gelişme ile
paralellik gösteren sanayileşme, kentleşme ve bürokrasi
birbiri ile sıkı bir ilişki içerisine girmektedir. Dolayısı ile
kuvvet yığılmasının bir içeriği olarak mekânsal boyutların
geliştirilmesi/düzenlenmesi gereklilikten öte zorunluluk
halini almaktadır. Bu anlamda mekânsal planlama
ekonomik ve çevresel kutuplar arasında salınan çoklu bir
içerik sunmaktadır.