CEVAP:

Frankfurt Okulu kuramcıları Marksist gelenek içinde yer alsalar da kültürel ve siyasal süreçlerin üretim alanından özerk bir varoluşa sahip olduğunu öne sürerek, ekonomik determinizmi reddederler. Felsefe ve düşüncenin özerkliğine vurgu onların -sanayi kapitalizminden daha kapsamlı bir şey olarak gördükleri- araçsal rasyonalite eleştirilerini biçimlendirir. Kuramcılar araçsal rasyonalitenin köklerini sadece kapitalizme değil, bizzat Aydınlanma projesine kadar götürürler. Onlara göre, Aydınlamanın bilim ve ilerleme arasında kurduğu kaçınılmaz ilişki konusundaki varsayımları karşılıklılık, mutluluk, özerklik ve demokrasi imkânlarını engelleyen araçsal rasyonalitenin saltanatını getirmiştir.