YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ II Dersi Osmanlı’da Muhalefetin Doğuşu soru detayı:

CEVAP:

Araştırmacılar, Fransız İhtilali’nin üç ana sebebi bulunduğunda birleşmektedirler: Eski rejimin kötü yönetimi, felsefi düşünceler ve basın hürriyeti. Kralın, aristokratların ve bürokratların kötü yönetimi yoksul geniş kitlelerin memnuniyetsizliğini artırmıştır. İhtilal’in asıl dinamiğini bu muhalif kitleler oluşturmuştur. Bu kitlenin hoşnutsuzluğu Aydınlanma felsefesinin etkisiyle demokrasi düşüncesinin gelişmesine doğru evrilir. Montesquieu’nun (1689-1755) Kanunların Ruhu (1748); Jean-Jacques Rousseau’nun (1712-1778) Sosyal Sözleşme’si (1762), Voltaire’in (1694-1778) yazıları, Diderot (1713-1784), d’Allambert (1717-1783) gibi ansiklopedistlerin akıl, bilim, birey ve toplum hakları gibi konularda yazdıkları yazılarda ortaya atılan hürriyet, adalet, eşitlik, kardeşlik, milliyetçilik gibi düşünceler, söz konusu geniş kitlelerce benimsenip rejimi değiştirecek bir güç hâlini almıştır. Gelişen basın yayın imkânları da yukarıdaki iki ögeyi birleştirmeye, iktidarın aleyhine olan düşüncelerin yaygınlaşmasına yarar.