XIX. YÜZYIL TÜRK DÜNYASI Dersi KAZAN TATARLARINDA YENİLEŞME soru detayı:
SORU:
Gaspıralı'nın dilde birlik fikrinin bağlamı nedir?
CEVAP:
Gaspıralı, iddia edildiği gibi, değişik Türk boylarının dillerini birleştirmekten söz etmiyordu. O, aydınların kendi aralarında anlaşabilecekleri ortak bir yazı dili oluşturulmasından bahsediyordu. Halk dilinin yakınlaştırılması, çok daha uzak bir hedefti. Eski dönemde her bir bölgenin kendi şivesinde konuşup yazdığından bahsettikten sonra, bu durumun artık değişmeye başladığını söylüyordu. Bunun da en önemli sebebi ulaşım vasıtalarının gelişmesiydi; gemiler, demiryolları sayesinde ticaret, seyahat ve ziyaretler artmış, basmahaneler, basma kitaplar her tarafta yaygınlaşmaya başlamıştı. Dolayısıyla, Türk şivelerinin birbirine karışıp ortak bir yazı dili ortaya çıkması için uygun bir zemin ortaya çıkmıştı.