BİLİM FELSEFESİ Dersi BİLİM FELSEFESİ NEDİR? soru detayı:

CEVAP:

Bir bilim insanı u uzay bölgesinde (yerinde) bir
sıvının asit olup olmadığını t1 zamanında araştırmak
istiyor. Bu amaçla bilim insanı elindeki a mavi turnusol
kâğıdını t1’den sonra gelen t2 zamanında bu sıvıya
batırıyor. t3, t2’den hemen sonra gelen a mavi turnusol
kâğıdının sıvıya batırıldıktan sonraki zaman olsun. Bu
durumda bilim insanı t1 anında şu iki yalın gözlem
önermesinden söz edebilir:
1. t3 zamanında u uzay bölgesinde bulunan a
turnusol kâğıdı mavi kalacaktır.
2. t3 zamanında u uzay bölgesinde bulunan a
turnusol kâğıdı kırmızıya dönüşecektir.
Buna göre bilim insanı t1 anında sınamak amacıyla, (1)
veya (2) yalın gözlem önermelerinden birini geçici olarak
kabul etmiş olur. Eğer (1) önermesi t3 zamanında
doğrulanırsa, bilim insanı (1)’i kalıcı olarak kabul eder.
Bilim insanının (1)’i kalıcı olarak kabul etmesinin bir
belirtisi olarak (1) önermesinin öncül işlevinde olduğu bir
çıkarımla;
3. [t1, t3] zaman aralığında u uzay bölgesinde
bulunan sıvı asit değildir,
sonucunu elde edebilmesini gösterebiliriz.
Bu çıkarımın bir öncülü de [t1, t3] zaman aralığında u
uzay bölgesinde bulunan sıvının niteliğinin değişmemiş
olmasıdır. Öte yandan eğer (2) önermesi t3 zamanında
doğrulanırsa, bilim insanı (2)’yi kalıcı olarak kabul eder.
Aynı biçimde, bilim insanının (2)’yi kalıcı olarak kabul
etmesinin bir belirtisi olarak (2) önermesinin öncül
işlevinde olduğu bir çıkarımla;
4. [t1, t3] zaman aralığında u uzay bölgesinde
bulunan sıvı asittir,
sonucunu elde edebilmesini gösterebiliriz.
Gene bu çıkarımın bir öncülü de [t1, t3] zaman aralığında
u uzay bölgesinde bulunan sıvının niteliğinin değişmemiş
olmasıdır.