SORU: Geç Sovyet döneminde İdil-Ural bölgesinin ekonomisi nasıldı?
CEVAP: Çuvaş, Tatar ve Başkurt cumhuriyetlerinin üçü de 1960’lı-70’li yıllara gelindiğinde oldukça ileri derecede sanayileşmiş bölgeler durumuna gelir. Tatar ve Başkurt cumhuriyetleri özellikle petrol üretiminde Sovyetler Birliği’nde ön sırada yer alır. Tatar özerk cumhuriyeti bu daldaki liderliğini uzun yıllar boyunca koruyacaktır. 1970 yılında buradaki petrol üretimi rekor seviyeye ulaşarak yılda 100 milyon ton teşkil eder. Tatar cumhuriyetinin sanayi profilinin bir diğer önemli boyutunu savunma sektörü ihtiyaçlarına yönelik olarak araştırma ve üretim yapan kuruluşlar teşkil eder. 1950’lerden itibaren Tatar cumhuriyetindeki fabrikalarda Sovyet hükûmetinin özel görevlendirmeleriyle proje ekipleri oluşturulur ve savunma sektörü için geliştirilen uçak, helikopter, radyo aletleri, uzay teknolojisi ve çeşitli makinelerin üretimi yapılır. Bazı üretim türleri sadece burada yapılır. Bütün bu sanayi kuruluşları Sovyet yönetimi için büyük önem arz ettiğinden, bunlar cumhuriyetin mülkiyetinden alınarak merkezin mülkiyetine geçirilir. 1954 yılında Tatar özerk cumhuriyetindeki toplam sanayi kuruluşlarının yalnızca % 20’si cumhuriyetin kendi mülkiyetinde olur. 1958’de bu oran daha da azaltılır ve % 12’ye düşürülür. Sovyet döneminin sonuna kadar bu eğilim böyle sürer. Böylece Tatar cumhuriyeti büyük petrol rezervlerine ve sanayi potansiyeline sahip olduğu halde bunlardan kendi halkının faydası için yararlanamaz. Ekonomisi bütün Sovyet ülkesinin ihtiyaçlarının karşılanmasına hizmet ederken kendi yerel ihtiyaçları merkez iktidar tarafından hiç dikkate alınmadığı için, Tatar cumhuriyetinin toplumsal gelişimi komşu cumhuriyetlere göre geride kalır. Tatar cumhuriyetinin özerk cumhuriyet olarak sahip olduğu düşük siyasal statü, bu durumun başlıca nedeni olarak gösterilmelidir.