SORU: Geniş ünlü dar ünlü nöbetleşmesi nasıl açıklanır?
CEVAP: Bazıları yazıya yansıyan, bazıları da konuşma diliyle sınırlı olan bu nöbetleşme ad ve eylem tabanlarında farklı gelişir. Türkçede geniş a ve e ünlüleri belli koşullar altında dar ı, i, u, ü ünlüleriyle nöbetleşir. Eylem kök ve gövdelerinin sonundaki düz-geniş a, e ünlüleri standart dilde şimdiki zaman ekinden önce düzenli olarak daralır, y ünsüzünün daraltıcı etkisi sebebiyle gerçekleşir. Başlı-yor, gelmi-yor örneklerinde olduğu gibi. Aynı durumdaki ünlüler, konuşma dilinde, ünlüyle başlayan -(y) An, -(y) AcAk gibi eklerden önce araya giren yardımcı ünsüz y nin etkisiyle daralabilir. Ağlaya-ağlıya, başlayan-başlıyan gibi. Ad kök ve gövdelerinin sonundaki geniş a, e ünlüleri, konuşma dilinde - (y)A eki öncesinde daralarak ı,i olur. Buraya burıya, nereye neriye gibi. Ancak ad ve kök gövdelerindeki daralma eylemlerde olduğu gibi yaygın değildir ve y sesi ile bağlanan her ekten önce gerçekleşmez.
