SORU: Girişimcilerin kâr gördükleri piyasalara özgürce yatırım yapabildiklerini, tüketicilerin de ihtiyaçlarını karşılayacak malları özgürce seçebildiklerini varsayımının pareto optimum olmasını engelleyen durumlar nedir?
CEVAP: Buna karşın girişimcilerin ve tüketicilerin piyasalara engelleme olmadan girebildikleri varsayımı işlemlerin gerçekleştiği piyasalarda fiyat dışında komisyon, hava parası gibi ücretlerin varlığı nedeniyle geçerli olmayabilmektedir. Piyasa aktörlerinin özgürce gerçekleştirecekleri üretim ve tüketim tercihlerini sınırlayan bu tür piyasa dışı faktörler Pareto optimumun elde edilmesine engel olabilir.