SORU: Hangi durumlarda akid ortadan kalkar?
CEVAP: Borç, tarafların borç konusu olan edimi yerine getirmesi yani ifa etmesi ile sona erer. Edim ile kural olarak akitle doğan borç ilişkisi de son bulmuş olur. Bu borcun doğal sona erme yoludur. Ancak akitler henüz ifa edilmeden de geriye dönük olarak bozulup hükümsüz hale getirilebilir. Bunun başlıca iki yolu vardır. Birincisi fesih, ikincisi ise infisahtır. • Fesih taraflardan birinin irade beyanıyla akdi ortadan kaldırmasıdır. Buna göre her iki tarafı ya da sadece tek tarafı bağlayıcı olmayan bir akit tek taraflı olarak feshedilebilir. Her iki tarafı bağlayan akitlerde ise iki taraf anlaşarak sahih olarak kurulmuş bir akdi feshedebilir ki buna ikale denilir. İkale taraflar açısından genellikle fesh olarak, üçüncü kişiler açısından ise -özellikle Ebu Hanife’ye göre- yeni bir akit olarak gerçekleşir. İlke olarak nikah dışındaki akitler feshedilebilir. Aynî şekilde muhayyerlikler kullanılarak da akit feshedilebilir. • İnfisah ise, akdin işlerliğinin imkansız hale gelmesi sebebiyle kendiliğinden ortadan kalkması demektir. Mesela satım sözleşmesi mebî’in teslim öncesi helak olmasıyla kendiliğinden infisah eder. Bu durumda satıcının aldığı semeni iade etmesi gerekir. İlke olarak fesih ve infisahla akit hiç olmamış gibi akit öncesi hale dönülür. Ancak kira akdi gibi tarafların devamlı edimde bulunduğu durumlarda fesih ilke olarak geleceğe yönelik olur.
