XVIII. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI Dersi XVIII. YÜZYILDA KLASİK VE HİKEMİ ÜSLUP soru detayı:
SORU:
Harabâtı görenler her biri bir hâletin söyler
Safâsın nakl eder rindân u zâhid sıkletin söyler
Koca Ragıp Paşa'nın yukarıdaki beytinde ne anlatılmak istenmiştir?
CEVAP:
Meyhaneyi görenlerin her biri bir özelliğinden bahseder. Rintler, onun safasını, zahitler ise sıkıntılarını anlatır.
Gazelin konusu, insanların dış dünyayı mizaçlarına göre farklı şekillerde algılamasıdır. Şair, bu farklılıktan ortaya çıkan tezadın hikmeti üzerinde durmaktadır. “Harâbât”, şarabın yasak olması sebebiyle virane yerlerde içilmesi sebebiyle meyhane anlamında kullanılır. Tasavvufi olarak ise, tekke ve gönül anlamına gelir. Meyhane, özü ve sözü bir olan rintler için sefa, işin şeklinde kalan özüne vâkıf olamayan zahitler içinse sıkıntı kaynağıdır. “Harâbât”ın, hem “sıklet” hem de “sefa” kaynağı olmasında tezat sanatı vardır.