SORU:
I. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin niteliklerini sıralayınız.
CEVAP: - Azınlık unsurları seçime katılmadığı için daha önceki Osmanlı parlamentolarının aksine “Ulusal” bir nitelik taşımaktaydı. Mustafa Kemal Paşa’nın 19 Mart 1920’de yayınladığı seçim bildirgesi çerçevesinde, ikinci seçmenler; liva idare ve belediye meclisleri ile müdafaa-i hukuk derneklerinin katılımıyla seçilmişti. Toplumun hemen tüm kesimlerinden milletvekili seçildiği içinde meclis “geniş tabanlı” idi.
- Yasama, yürütme ve yargı yetkisi TBMM’de toplanmıştı. “Güçler Birliği İlkesi”’nin benimsendiği bu sistem “Meclis Hükümeti Sistemi” olarak adlandırılmıştı. Olağanüstü dönemlerin ürünü olan bu sistem, kararları hızla almak ve uygulamak gerektiğinde başvurulan bir yöntemdi.
- I. TBMM, “kurucu” bir meclisti. Nitekim bu kuruculuk yetkisine dayanarak, egemenliğin kaynağını tek kişiden alarak, ulusa verdi, yüzyıllardır süren saltanatı kaldırdı. Bu yönüyle de “devrimci” bir meclisti.
- I. TBMM genç bir meclisti. Çoğunluğu 30-40 yaş grubundandı(% 70). En gençleri 25, en yaşlısı 77 yaşındaydı. Milletvekillerinin genç olmasının yanı sıra, öğrenim düzeyleri de yüksekti. %44’ü Yüksek Öğretim mezunu idi. I. TBMM’de 196 kişi Türkçenin dışında bir ya da birden çok yabancı dili konuşabiliyordu. Eğitim düzeyleri yüksekti. Bu durum kişilerin siyasal yaşama katılımını artırdığı gibi, toplumsal sorunların çözümünde farklı düşüncelerin üretilmesine de olanak sağlamaktaydı.
- I. TBMM çok sesli “demokrat” bir meclisti. Osmanlı ideolojik akımları içerisinde yetişen milletvekillerinden oluşan bu mecliste, her türlü düşünceden insana rastlamak mümkündü.
- I. TBMM açılışından hemen sonra halkın sorunlarına eğilip ona, olanakları ölçüsünde çözüm üretmeye çalıştı. Bu yönüyle “Halkçı” bir meclisti.
