CEVAP:

Metafizik alana ilişkin düşüncelerini
temellendirmede önceki filozoflardan önemli ölçüde
yararlanmış olmakla birlikte İbn Sînâ, miras olarak
devraldığı malzemeyi kendi sistemi bağlamında işlerken
eleştirici ve seçici bir tavır takındığını söyler. Bu tavrın ilk
belirtisi onun, metafiziğin incelediği “konu”lar (mevzû) ile
araştırdığı “sorun”lar (matlab) arasında temel bir ayırıma
gitmiş olmasıdır. Ona göre bütün varlıkların ilkesi yahut
nihaî sebebi olan Tanrı, metafiziğin incelediği bir “konu”
değil, araştırdığı en temel “sorun”dur. Çünkü bir şeyin
herhangi bir disiplinin konusu olması yani mahiyet ve
niteliklerinin araştırılabilmesi için, önceden bir veri yahut
ön-doğru (müsellem, aksiyom) olarak bulunması gerekir.
Oysa metafizik dışında Tanrı’nın varlığını bir veri ve bir ön
doğru olarak ortaya koyacak bir disiplin söz konusu
değildir. Şu halde Tanrı’nın varlığını kanıtlamak metafiziğe
düştüğünden, Tanrı’nın varlığı onun konusu değil
sorunudur. (İbn Sînâ, 2004: 3-5) İbn Sînâ’ya göre
metafiziğin ilk konusu, bütün varlıklar ve varlık tarzları
arasında ortak bir özellik/durum (emr) olan “varolan olması
bakımından varolan”dır.