İKTİSADİ KALKINMA Dersi Gelişmekte Olan Ülkelerde Kalkınmanın Finansmanı Sorunu soru detayı:
SORU:
İç borçlanmanın ekonomi üzerindeki toplam tasarrufları artırma ve yatırıma yönlendirme gibi olumlu etkileri hangi durumlarda görülmeyebilir?
CEVAP:
Teorik olarak iç borçlanmanın toplam tasarrufları artırma ve yatırıma yönlendirme fonksiyonu vardır. Ancak burada üstü örtülü bir şekilde, iç borçlanma ile elde edilen fonların rasyonel bir şekilde yatırım harcamalarına aktarılacağı ve çoğaltan mekanizmasıyla milli gelirin artacağı varsayımı vardır. Oysa gerçekte öyle midir? Öncelikle iç borçlanma kamu açıklarını kapatmak üzere yapılıyor ve faiz yükü artıyor ise kalkınma üzerinde beklenen olumlu etki ortaya çıkmayacaktır. Öte yandan kamu kesimi özel sektörün rakibi gibi davranarak finansal piyasalarda özel kesimin elinden yatırımlar için kullanacağı fonları alıyorsa ve/veya artan faizler özel sektör yatırımlarını caydırıyorsa (crowding-out veya dışlama etkisi) iç borçlanma beklenilen olumlu etkiyi yapmayacaktır. Dolayısıyla kamu kesimi özel sektörü rakip değil tamamlayıcı ve güvenilir bir partner olarak görmeli ve bankacılık sistemi geliştirmeli ve daha çok altyapı yatırımlarına öncelik vermelidir. Gelişmekte olan ülkelerdeki hanehalklarının tasarruflarının verimsiz alanlara yöneldiği doğrudur ve kamunun iç borçlanma ile hanehalklarının elinden aldığı bu fonları verimli yatırımlara yönlendirme gücünün olduğu da bilinmektedir. Ama bu durum finansal piyasaların serpilip gelişmemesine ve kamusal fonların altında ezilmesine yol açacaktır. Dolayısıyla kamu kesimi finansal sistemi düzenleyip doğal işlevlerine kavuşturursa uzun vadede tasarrufların önünü açmış olacaktır.