İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II Dersi Sakatlık soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

ICIDH (Uluslararası Yeti Yitimi, Sakatlık ve Özürlülük Sınıflandırması) ve sakatlığa bakış açısı hakkında bilgi veriniz.


CEVAP:

1980’de yayınlanan ICIDH, biyotıp temelli sakatlık anlayışından uzaklaşma anlamında önemlidir. ICIDH’de özürlülük “belirli bir birey için yeti yitiminden ya da sakatlıktan kaynaklı olarak o bireyin –yaş, cinsiyet, toplumsal ve kültürel etkenlere bağlı- bir rolü normalde yerine getirmesini sınırlayan ya da engelleyen bir dezavantaj” olarak tanımlanmıştır. Sakatlık ise günlük hayattaki rutin kullanımında olduğu gibi “bir insan için normal kabul edilen bir çerçevede ya da tarzda faaliyette bulunma yetisinin her türlü sınırlanması ya da böyle bir yetinin var olmamasıdır”.Bu tanımlarda sakatlık yeti yetimiyle eşitlenmemiş ama yeti yitiminin neden olduğu bir olgu olarak görülmüştür. Dolayısıyla faaliyet kısıtlanmasının toplumsal kaynaklı olabileceği olasılığına da yer açtığı için çok kullanılan bir çerçeve olsa da sosyal modelciler tarafından eleştirilmiştir. Sosyal model savunucuları, artılarına rağmen ICIDH’nin yeti yitiminin sakatlığa yol açtığı yolundaki tıbbi modeli koruduğunu ileri sürmüştür. Daha sonraları geliştirilen ICIDH-2 çerçevesinde, yeti yitimi tanımı aynen kalmış, özürlülük kaldırılmış ve sakatlık yerine de faaliyetlerde sınırlandırmaya odaklanan “sakatlanma” kavramı kullanılmıştır.