İNSAN BEDEN YAPISI VE FİZYOLOJİSİ Dersi Boşaltım Fizyolojisi soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

İdrar oluşumu sırasında gerçekleşen geri emilim ve sekresyonun sonucunda oluşan idrar hacmi ve içe­riğinin ayarlanmasında hangi hormonal ve sinirsel düzenlemeler meydana gelmektedir? Sıralayınız.


CEVAP:

a. Aldosteron: Böbreküstü bezinden salgılanan aldosteron böbrek tübüllerinden özellikle toplayıcı ka­nalların esas hücrelerine etki ederek sodyumun geri alınımını, potasyumun salgılanmasını arttırır. Aldosteron etkisini tübüllerde sodyum geçirgenliğini arttırarak ve sodyum potasyum ATPaz pompa­larını aktive ederek gösterir.
b. Anjiotensinojen II: Herhangi bir nedenden (aşırı terleme, kanama, aşırı tuz ve su kaybı vb.) dolayı arteryal basınç düştüğünde böbreğe giden kan akımı da azalır. Azalan kan akımı sonucunda nefron­lardaki jukstaglomerüler aparattaki makula densa hücrelerinden salgılanan renin, anjiotensinojeni an­jiotensin I’ e çevirir. Ag I’de Ag II’ye dönüşür. Ag II, aldosteron salgısını uyarır, böbreklerde efferent arteriyolleri daraltır ve proksimal tübülde sodyum geri emilimini artırır.
c. Antidiüretik hormon (ADH): Bedende su ihtiyacı ortaya çıktığı zaman susama hissi or­taya çıkar. Beyindeki susma merkezî uyarılır. Bedene bir yandan içeceklerle su alınırken bedende aynı zamanda su kaybını en aza indirir. Hipofiz arka lobundan salgılanan ADH, distal tübüllerde ve toplayıcı kanallar­da suyun geri emilimini artırır.
d. Atrial Natriüretik peptid (ANP): Kan basıncının arttığı durumlarda kalp atriumlarında bulunan özelleşmiş hücreler gerilir ve kalpten ANP salgılanır. ANP bö­breklerde suyun ve tuzun geri emilimini azaltır.
e. Paratriod hormon: Paratiroid bezinde bu­lunan esas hücreler polipeptid yapısındaki paratiroid (parathormon, PTH) hormonu salgılarlar. PTH’ın bedendeki temel görevi kalsiyum homeostazını sağlamaktır. Bunu yaparken, kemikler, böbrekler ve bağırsaklar üzerinden kan kalsiyumunu arttırırken, fos­fat yoğunluğunu azaltır. PTH böbreklerde ise kalsiyumun geri emilimini arttırırken, fosfat emilimini azaltır.
f. Sempatik sinir sistemi: Sempatik sinir sisteminin bedende aktif hâle geçmesiyle birlikte sempatik sinir uçlarından salgılanan nörepinefrin efferent ve afferent arteri­yolleri daraltarak glomerüler filtrasyonu azaltır. Böylece sodyum ve suyun atılımını azaltırken proksimal tübüllerde ve Henle kulbunda emilimini de artırır.