SORU: II. Abdülhamit döneminde gazete ve dergilere uygulanan sansür ve II. kuşak edebiyatçıların özel yaşamları eserlere nasıl yansımıştır?
CEVAP: II. Abdülhamit dönemindeki çalkantılar, gazetelere ve dergilere uygulanan sıkı sansür ve özel hayatlarındaki acı olaylar nedeniyle, Tanzimat’ın II. kuşağına mensup bu şair ve yazarlar, toplumsal ve siyasal konulardan uzak durmayı yeğlerler. Eserlerinde genellikle aşk, doğa, ölüm gibi bireysel temalara yer verirler. Dönemin edebî eserlerine hâkim olan karamsar ruh hâlinde de bu toplumsal/siyasal ortamın payı vardır. Bu dönemde, siyasetten söz etmemek şartıyla, pek çok edebî dergi yayımlanır; ancak hemen hepsinde “siyasetten başka her şeyden bahseder” vb. ibareler bulunmaktadır.
