SORU: İnsan bedeninin, diğer canlı ve cansız nesnelerden farkı nedir?
CEVAP: Gözlemleyebildiğimiz dünya, insan olmanın bizi diğer var olan şeylerden kökten bir biçimde ayırdığını ortaya koymaktadır. Bir kayadan farklı olarak insan organik değişim ve gelişim süreçlerine girme kapasitesine sahiptir. Bir bitkiden farklı olarak insan beş duyusu aracılığıyla kendini dışarıya açar; diğer hayvanlardan farklı olarak, insan, şaşırtıcı zihinsel yetenekler barındırır ve bu yetenekleri kullanarak hem kendini hem içine doğduğu dünyayı önemli oranda değiştirebilir. İnsan bedeni, doğadaki nesneler arasında bir diğer fiziksel nesne gibi dursa da, diğer nesnelerde bulunmayan bir dinamizme sahiptir. Ancak bu dinamizmin ne kadarının insan türüne özgü olduğu, ne kadarının ise başka türden canlılarla paylaşıldığının ortaya konulması gerekir. Diğer türlerle ortak yönler barındırma durumu, en genel ifadesini canlı olmak kavramında bulur. Eski Yunan’ın ünlü felsefecilerinden bazıları çevrelerindeki dünyanın evrensel işleme ilkelerini açıklamaya çalışırken, basit ancak önemli düşünsel sonuçları olabilecek saptamalar yapmışlardı. Aristoteles (M.Ö. 384-322), bitkilerin, hayvanların ve insanların kendiliklerinden hareket veya değişim yaratabilme yetisine sahipken (örneğin, bir bitkinin boyunun uzaması, bir hayvanın yerini değiştirmesi, vb.), taşların ve kayaların kendiliklerinden devinim veya değişim yaratabilme kapasitesinden yoksun olduklarını gözlemlemişti. Taşlar ve kayalar, dışarıdan kaynaklanan nedenlerle yıpranıp dağılsalar da, “büyüme” ve “ölme” gibi süreçler veya durumlar yaşamazlar. Bu durum, eğer Aristoteles haklıysa, dünyanın varlıksal düzeninin kabaca ikiye ayrılabileceğini ve canlı-cansız ayrımının önemli bir niteliksel bölünmeye karşılık geldiğini gösterir. Aristotelesçi bir tarzda düşünürsek, bitkilerin, hayvanların ve insanların (yani canlıların) kendiliklerinden devinime yol açma ya da kendiliklerinden değişimden geçme potansiyelinin olduğunu belirtebiliriz. Tabii ki, karmaşıklık ve gelişmişlik yönünden bakarsak, bir sincap maydanozdan, insan da bir sincaptan çok farklı bir “potansiyele” veya “cana” sahiptir. Ancak, daha genel bir ifadeyle, canlıların bu karmaşık evrende ilginç bir farkının ve ayrıcalığının olduğunu düşünmek olanaklı görünmektedir.
