ORTAÇAĞ FELSEFESİ I Dersi LATİN İBN RÜŞDÇÜLÜĞÜ VE LOANNES DUNS SCOTUS soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Iohannes Duns Scotus’un tanrı yargısı nedir?


CEVAP: Düşünce yapısında, fizik dünyanın önemini her fırsatta vurgulayan Duns Scotus için Tanrı’nın varlığının kanıtlanması a posteriori (deney sonrası, deneyden çıkarılmış) bir tarzda gerçekleşmektedir. “Ona göre, Tanrı vardır yargısı analitik değil, sentetik bir yargıdır. Yani insanda, Tanrı’nın varolduğuna ilişkin doğuştan bir düşünce bulunmaz. İnsan, Tanrı’nın varlığına ancak Tanrı’nın yeryüzündeki etkilerini inceleyerek, bu etkilerden nedenlere doğru ilerleyerek ulaşabilir. Yoksa aklın nedenlerden etkilere doğru ilerlemesi mümkün değildir. Zihnin asıl konusu olan bu ilk varlığın, yani Tanrı’nın kendisi nedensiz bir varlıktır. Yani yeryüzündeki tüm etkilerin nedeni olduğu halde, kendisinin bir nedeni yoktur. O kendi kendisinin nedenidir. Bu özelliklere sahip bir varlık aynı zamanda sonsuzdur, maddesizdir ya da salt biçimsel bir nedendir. Böyle bir ilk neden edimsel (aktüel) olarak da vardır; O zorunlu bir varlıktır. Ayrıca bütün bu niteliklerin de ötesinde böyle bir varlık, yani Tanrı, etkindir, salt akıldır, salt istençtir. Tanrı her şeyi özgür istenciyle gerçekleştirir; dünya O’nun özgür ediminin kendiliğinden bir sonucudur.