CEVAP:

İş tasarımında çalışma sistemine “insancıl” ya da “insana yakışır” denilebilmesi
için sistemde bulunması gereken temel özellikler üzerinde 70’li yıllar Almanya’sında birçok çalışma yapılmıştır. Bunlardan en dikkate değerlerinin ortak noktaları şu dört ölçüt üzerinde yoğunlaşmaktadır (Rohmert, 1972; Hacker ve Richter, 1980):
1. Yapılabilirlik: Bu ölçütte görevin çalışma ortamı koşulları, araç-gereçleri ve
görev tanımı dikkate alınarak çalışan birey tarafından ne ölçüde sorunsuz
gerçekleştirilebileceği sorusuna yanıt aranır. Verilecek kararlarda çıkış noktaları olarak genellikle ergonomik norm ve tavsiyeler kullanılmaktadır.
2. Zararsızlık: Burada görevin çalışan bireye herhangi bir fizyolojik sağlık sorunu çıkarmaksızın, zarar vermeden gerçekleştirilebilirliği ön plandadır. Olası iş kazası, hastalık ya da meslek hastalığı riskleri saptanır ve analiz edilir. Çalışma sistemi hakkında yargıya varırken örneğin, bazı zararlı maddelerin havada en fazla hangi oranlarda bulunabileceğine ilişkin kurallar dikkate alınır.
3. Yüklenebilirlik: Yüklenme ve zorlanmanın uzun vadede ruhsal sorunlara yol açmaması, görev başında iyilik halini olumsuz etkilememesi gereğinden yola çıkarak, çalışma sistemine bireye olası etkileri açısından yaklaşılır ve görevin stres yaratma düzeyi vb. özellikleri incelenir.
4. Kişilik/yetenek geliştiricilik/çalışma mutluluğunu sağlayabilirlik: Çalışma
sistemi ve koşullarının sahip olunan bilgi, beceri ve yetkinlikleri kullanmaya olanak vererek ne ölçüde koruduğu, geliştirdiği, iş başında öğrenme ve kişisel gelişime ne ölçüde katkıda bulunduğuyla ilgilidir. Çalışma mutluluğuna katkıda bulunacak beklentilerin (ihtiyaçların) karşılanma düzeyi de bu ölçütün kapsamında değerlendirilir.