TÜRKÇE SES BİLGİSİ Dersi SES OLAYLARI II : BİÇİMSEL SES BİLGİSİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: İsim tabanlarında sıfırla nöbetleşme nasıl gerçekleşir?


CEVAP: İlk heceleri açık, ikinci heceleri dar ünlülü ve kapalı olan sözcükler vardır. Kapalı olan ikinci heceleri, g-n, g-r, g-z, g-s ya da l-n, r-n, m-z, n-z, v-ç ve y-n ünsüz dizilişindedir. Ağız, burun gibi. Bu tür hece yapısına sahip sözcükler ünlüyle başlayan, vurgulanabilir bir ek aldıklarında ikinci hecedeki dar ünlü sıfırla nöbetleşir. Ünlüyle başlayan eklerden önce sıfırla nöbetleşmeni n yaygın görüldüğü sözcük gruplarından biri organ adlarıdır. Belirleyici olan sözcüğün organ adı olmasından değil, hece yapılarının özelliğinden kaynaklanmaktadır. Ağızağzı, alın-alnı, beyin-beyni, göğüs-göğsü, gibi. Hece yapıları farklı olan organ adlarında ise sıfırla nöbetleşme gerçekleşmez. Topuk-topuğa, kemik-kemiğe gibi. Benzer hece yapısında olup organ adı olmayan az sayıda ad kökünde, ekin veya birleşik sözcüklerde ikinci sözcüğün ünlüyle başlaması durumunda nöbetleşme görülür. Kayın-kaynı, oğul-oğlu gibi.