CEVAP:

İşitme yetersizliği olan bireylerle ilgili olarak bilinmesi gereken ilk husus bu bireylerin işitme kaybı haricinde başka bir kayıplarının olmaması durumunda normal bir zekâ düzeyine sahip olduklarıdır. İşitme yetersizliği olan bireylerde işiten akranları gibi bilişsel gelişim olarak aynı basamaklardan geçerler. Tarihsel olarak ilk yapılan çalışmalarda işitme yetersizliği olan bireylerin işiten akranlarına oranla zihinsel olarak daha düşük zekâ performanslı oldukları iddia edilmiş olmasına karşın günümüzde yapılan araştırmalar, bu çocukların zekâ performansının akranlarının performansından farklılık göstermediğini ortaya koymaktadır. Ancak işitme yetersizliği olan bireyler işitme kayıplarından kaynaklı sebeplerden dolayı kimi zaman hafıza/bellek süreçlerinde sorun yaşayabileceklerini ve akranlarına oranla daha düşük performans sergileyebileceklerini de göz ardı etmemek gerekir. Yürütülen araştırmalar, işitme yetersizliği olan bireylerle çalışırken görsel uyaranların kullanılması durumunda bu çocukların bellek kapasiteleri normal bulunurken; işitsel uyaranlar kullanıldığında bellek performansında düşüşler görülebildiğini ortaya koymaktadır. İşitme yetersizliği olan bireyler işitsel ipuçlarını alamadıklarından kimi zaman dikkati yöneltme ve toplama ile ilgili sorunlar yaşayabilmektedirler. İşitme yetersizliği olan bireylerin sergiledikleri problem davranışlarda bu bireylerin dikkat becerilerini kullanmada sorunlar yaşamalarına neden olabilmektedir. Doğan (2011) tarafından gerçekleştirilen araştırmada, genel olarak görsel-mekansal alanda gruplar arasında belirgin bir fark olmadığını, ancak sözel görevlerde anlamlı farkların olduğu bulunmuştur. Doğan’ın ortaya koyduğu bu sonucun anlamı işitme yetersizliği olan çocukların bilişsel olarak işiten akranlarından farklarının olmadığı ancak işitme kaybından kaynaklı sözel dildeki sorunlardan dolayı daha düşük puan aldıklarıdır.

 

Diğer yandan bilişsel gelişim alanı ile ilgili olarak işitme yetersizliği olan bireylerin sözel dili öğrenmede yaşadıkları sorunlar ve iletişim becerilerinden kaynaklı sebeplerden dolayı akademik performansları etkilenebilmektedir. İşitme yetersizliği olan bireylere okuma-yazma becerilerinin kazandırılmasına yönelik yürütülen araştırmalar, okuma-yazma becerilerinin öğretilmesinde akranlarına yönelik kullanılan yaklaşımların aynısının kullanıldığını ortaya koymaktadır. Ancak bu bireylere okuma- yazma öğretilirken kullanılan materyaller, teknikler ve bireylerin öğrenme hızları da işiten akranlarından farklılık gösterebilmektedir. Özellikle dil becerilerindeki gecikme işitme yetersizliği olan bireylerin okuma-yazma öğrenimi için hazırbulunuşluk düzeylerini olumsuz olarak etkilemektedir. Matematik becerilerinin kazandırılmasına yönelik yapılan çalışmalarda ise işitme yetersizliği olan bireylerin matematiksel işlemlerde ve matematiksel problem çözme becerilerinde akranlarına oranla daha düşük performans sergiledikleri belirlenmiştir (Akçamete, 2003).