ULUSLARARASI ÖRGÜTLER Dersi Sui Generis Örgütler soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

İslam işbirliği teşkilatı yapısı ve işleyişini anlatınız.


CEVAP:

İİÖ’nün üç ana organı bulunmaktadır. Güncel gelişmelerin ve İslam dünyasının sorunlarının ele alındığı Zirve, İİÖ’nün en üst düzeyde yönetim ve karar alma organıdır. Üyelerin devlet ya da hükü- met başkanlarının katılımıyla üç yılda bir toplan- maktadır (madde 6-8). Üyeler, zirve toplantılarına coğrafi gruplar (Arap, Asya ve Afrika) esasında dö- nüşümlü olarak ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, “Ümmet’in çıkarlarının gerektirmesi durumunda”,Dışişleri Bakanları Konseyi’nin tavsiyesi ya da üye- lerin salt çoğunluğunun desteğini almak kaydıyla üyelerden birinin ya da Genel Sekreter’in girişimiy- le olağanüstü toplantı da mümkündür (Madde 9). Nitekim bu yönteme son yıllarda sıklıkla başvurulmaktadır. 

Her yıl bir üyede toplanan (ve Zirve’ninkine benzer usulle olağanüstü de toplanabilen) Dışişleri Bakanları Konseyi, örgütün genel politikasının yü- rütülmesinden ve hayata geçirilmesinden sorum- ludur. Bu çerçevede kararlar almakta, daha önce alınmış kararların uygulanmasını takip etmekte ve örgüt programını, bütçesini ve diğer organlar tara- fından hazırlanan mali ve idari raporları görüşüp karara bağlamaktadır. Yeni organ ya da komite ku- rulmasını da tavsiye edebilen Konsey’in en önemli yetkisiyse, Genel Sekreter’i ve yardımcılarını seç- mektir (madde 10). Mevcut Genel Sekreter Suudi Arabistan’dan Yousef bin Ahmad Al-Othaimeen, bu göreve 2016’da seçilmiştir.

Örgütün ve çalışanlarının (Genel Sekreterlik) baş idari sorumlusu olan Genel Sekreter, Dışişleri Bakan- ları Konseyi tarafından beş yıl için ve toplamda en faz- la iki dönem olacak şekilde seçilir. Seçimde liyakatli olmak kaydıyla üye devlet vatandaşları arasında eşit coğrafi dağılıma dayalı dönüşümün dikkate alına- cağı belirtilmektedir (madde 16). Genel Sekreter’in başkanlığındaki Genel Sekreterlik, İİÖ’nün rutin iş- leyişinden sorumludur. Zirve ve Dışişleri Bakanları Konseyi’nde alınan kararların ve kabul edilen rapor- ların takibini yaparak sonuçları yıllık raporlar halin- de ilgili organlara iletir. İlgili organlarda ele alınacak çeşitli konuları gündeme taşır. Bütçe ve programı da hazırlayan Genel Sekreterlik, örgütün çalışmalarının uyumlu şekilde devamını temin eder (madde 16-20).

Bunların dışında İİÖ’nün siyasi, ekonomik, finansal, kültürel, tarihi, sanatsal ve bilimsel alan- larda çalışmalar yürüten çeşitli yardımcı organları ve daimi komiteleri de bulunmaktadır. Bu komi- telerden Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Ko- mitesi (İSEDAK), üyeler arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğini geliştirmek amacıyla 1981’de ku- rulmuştur. 1984’teki Zirve’de alınan karar gereğin-

ce İSEDAK’ın başkanlığını sürekli olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı yapmaktadır.