OSMANLI DEVLETİ YENİLEŞME HAREKETLERİ (1876-1918) Dersi İKTİSADİ VE MALİ REFORMLAR soru detayı:

CEVAP:

Milli iktisat siyasetinin en önemli uygulayıcılarından biri olan Kara Kemal’in ifadesiyle, önce askerlere, ardından memurlara, daha sonra da esnafa dayanarak çözüm üretmeye çalışan ve bu girişimlerinden bir sonuç alamayan İttihatçılar, bunun üzerine milli şirketleri ve bankaları kurarak Müslüman-Türk unsurdan bir burjuva sınıfı yaratmaya çalıştılar.

Ayrıca, savaşın yarattığı kaos ortamında milli iktisadın önündeki en büyük engel olarak gördükleri kapitülasyonları ve bunlardan doğan bütün ayrıcalıkları fiili olarak ortadan kaldırdıkları gibi, yabancı şirketleri de denetim altına almaya çalıştılar. Savaşın, karaborsacıların ve stokçuların iyice bunalttığı insanlara ve üreticilere tüketici ve üretici kooperatif şirketleri kurdurtarak hem sıkıntısı çekilen maddeleri ucuza temin etmelerini hem de yabancı tüccarların oluşturduğu ticari tekellerin karşısına üreticilerin de tek fiyat belirleyici olarak çıkmalarını sağladıar. İttihatçılar, II. Meşrutiyet döneminde oluşturdukları şirket, banka ve diğer iktisadi müesseselerle yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’ne paha biçilmez bir miras bıraktılar. İttihatçıların diğer bir mirası da kapitülasyonların tartışılmaz olduğu yönündeki Osmanlı devlet adamlarındaki algıyı kırmaları ve yeni cumhuriyetin temsilcilerine de bu yönde bir cesaret aşılamalarıydı.