TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİYASİ TARİHİ Dersi TEK PARTİ DÖNEMİ’NDE TÜRKİYE (1923-1950) soru detayı:
SORU: İzmir Suikastı’nın sonuçları neler olmuştur?
İzmir Suikastı’nın sonuçları neler olmuştur?
CEVAP: 1 Ağustos’ta açılan Ankara’daki duruşmaların suikast girişiminin yargılanmasından çok, geçmişle hesaplaşma şeklinde seyretti. Bu duruşmalarda eski İttihatçılarla İkinci Grup üyelerinden âdeta geçmişteki davranışlarının hesabını vermeleri istendi. Davanın açılış konuşmasını yapan mahkeme savcısı, sanıkları önce İzmir suikastından sorumlu tuttu ve bunun bir hükûmet darbesi hazırlığı olduğu şeklinde görüş belirtti. Konuşmasının devamında suikast girişimine pek değinmeyen savcı, bunun yerine, eski İttihat ve Terakki mensuplarından, Birinci Dünya Savaşı sırasında bu partinin iktidarı kötüye kullanması- nın ve sorumsuz siyasetinin cevabını vermelerini istedi. Hesabının verilmesinin istendiği bir başka önemli nokta da İttihatçıların 1923’te yaptıkları kongreydi. Eski İkinci Grup mensuplarının ise hem İttihatçılarla ilişkileri araştırılıyor hem de Birinci Meclisteki mu- halefetlerinin hesabını vermeleri isteniyordu. Bir başka deyişle davalar siyasi bir niteliğe bürünmüş, savcı sanıklarla suikast arasında doğrudan bir bağ kurmaya bile çalışmamıştır.
1 Ağustos’ta açılan Ankara’daki duruşmaların suikast girişiminin yargılanmasından çok, geçmişle hesaplaşma şeklinde seyretti. Bu duruşmalarda eski İttihatçılarla İkinci Grup üyelerinden âdeta geçmişteki davranışlarının hesabını vermeleri istendi. Davanın açılış konuşmasını yapan mahkeme savcısı, sanıkları önce İzmir suikastından sorumlu tuttu ve bunun bir hükûmet darbesi hazırlığı olduğu şeklinde görüş belirtti. Konuşmasının devamında suikast girişimine pek değinmeyen savcı, bunun yerine, eski İttihat ve Terakki mensuplarından, Birinci Dünya Savaşı sırasında bu partinin iktidarı kötüye kullanması- nın ve sorumsuz siyasetinin cevabını vermelerini istedi. Hesabının verilmesinin istendiği bir başka önemli nokta da İttihatçıların 1923’te yaptıkları kongreydi. Eski İkinci Grup mensuplarının ise hem İttihatçılarla ilişkileri araştırılıyor hem de Birinci Meclisteki mu- halefetlerinin hesabını vermeleri isteniyordu. Bir başka deyişle davalar siyasi bir niteliğe bürünmüş, savcı sanıklarla suikast arasında doğrudan bir bağ kurmaya bile çalışmamıştır.