TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ Dersi Toksikolojiye Giriş ve Genel Toksikoloji soru detayı:
SORU:
Kaç tip zehirlenme vardır? Kısaca açıklayınız.
CEVAP:
Zehirlenme bir zehirin etkisiyle canlıda işlev bozukluğuna yol açarak hasarların şekillenmesi ve zehirin vücuttan uzaklaştırılmasıyla iyileşme veya dönüşümsüz bozukluklar ya da ölümle sonuçlanan bir olaydır. Zehirlenme, perakut, akut, subakut ve kronik zehirlenmeolarak dört tipe ayrılır.
Perakut zehirlenme: Toksik bir maddenin çok yüksek miktarda ve tek dozda alın-masıyla oluşan; yaşamsal öneme sahip organ ve fizyolojik işlevlere yönelik etkisi çok kısa sürede gelişen, kısa sürede zehirlenme belirtileri ve ölümle sonlanan zehirlenme şeklidir. Zehirlenme belirtileri birkaç dakika ile 24 saat arasında şekillenir.
Akut zehirlenme: Toksik bir maddenin yüksek ve çoğunlukla tek dozda veya 24 saat içinde bir kaç kez alınmasıyla oluşan; kısa sürede zehirlenme belirtileri ve ölümle sonla-nan bir zehirlenme olgusudur. Zehirlenme belirtileri birkaç (1-3) gün ile bir hafta arasın-da şekillenir.
Subakut zehirlenme: Alınan zehir miktarı akut zehirlenmeninkinden daha düşüktür, zehirlenmenin ortaya çıkışı daha uzun sürer, fakat klinik belirtileri yönünden akut zehir-lenmeyebenzer. Zehirlenme belirtileri haftalar sonra ortaya çıkar.
Kronik zehirlenme: Bir veya birkaç kez alındığında klinik zehirlenme oluşturmayan miktarlarına birçok kez maruz kalınmasıyla meydana gelen bir zehirlenme tipidir. Kronik zehirlenme meydana getiren zehirler etkilerini genellikle 1-3 aylık bir maruz kalınma/alım sürecinden sonra gösterirler. Kronik zehirlenme yapan maddelerin vücuttan çıkartım hızları emilim hızından daha yavaştır. Bu nedenle vücutta birikim eğilimi gösterirler. Gıda maddelerine, su kaynaklarına bulaşan ve solunum havasıyla uzun sürede alınabilen zararlı maddeler kronik zehirlenmeler (kurşun, flor, cıva gibi) oluşturur.