CEVAP:

Gaylân, kelâm ilmi ve tarihi bakımından,
Kaderiye ve Mu‘tezile’nin benimsediği prensipleri daha
önce ortaya koyması bakımından önem arz eder. Nitekim
Mu‘tezile’nin “el-usûlü’l-hamse” diye anılan beş temel
prensibine temel teşkil eden görüşleri ilk önce o dile
getirmiştir. Öte yandan onun ilâhî sıfatların zatın aynı
olduğu ile Kur’ân’ın yaratılmış olduğu şeklindeki
görüşleri Mu‘tezile’nin tevhid prensibinin temelini
oluşturmuştur. Aynı şekilde onun, irade hürriyeti
konusundaki fikirleri Mu‘tezile’nin adalet prensibinin
teşekkülünde önemli rol oynamıştır. Bu yüzden,
Kaderiye’nin öncülerinden sayılmakta, Ma’bed el-
Cühenî’den sonra ikinci önemli isim olarak anılmaktadır.