CEVAP:

Kafkas İslam Ordusu: Kafkas Cephesinde 1918 yılında Osmanlı Devletinin lehine gelişmeler olmaya devam etti. 28 Mayıs 1918'de Mehmet Emin Resulzade liderliğinde Azerbaycan bağımsızlığını ilan etti. Ancak Bakü ve civarında Azerbaycanlı Türklere yönelik Ermeni Taşnak ve Bolşevik saldırıları yaşandı. Bunun üzerine 4 Haziran 1918'de Azerbaycan Cumhuriyeti ile Osmanlı Devleti arasında dostluk antlaşması imzalandı. Bu anlaşmaya dayanarak Azerbaycan, Kafkaslarda yaşanan Türk ve Müslümanlara yönelik saldırıların durulması için Osmanlı Devletinden yardım talep etti. Osmanlı Devleti müttefiki Almanların karşı çıkmasına rağmen Kafkas İslam Ordusu adıyla yeni bir ordu kurdu ve başına Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Paşa getirildi. Kafkasya'ya hareket eden Osmanlı Ordusu bölgedeki 10 Haziran 1918'de Gence'ye Müslüman Türk ahalinin sevgi gösterileri ile girdi. 27 Haziran'da 30 bin kişilik Bolşevik-Ermeni ordusu ile Karameryam-Gökçay karayolu boyunca çarpışan Kafkas İslam Ordusu, düşmanı yenip çekilmesini sağladı. Bakü'ye yönelen Türk ordusu, 15 Eylül 1918'de Bakü'yü Ermeni ve Rus işgalinden kurtarıp şehre girdi. Azerbaycan'ı bağımsızlığına kavuşturan Kafkas İslam Ordusu 1130 şehit vermiştir. Kafkas İslam Ordusu Ekim 1918'de Dağıstan'a da bir birlik göndererek burasını da Osmanlı topraklarına katmıştır. Mondros Mütarekesinden sonra Kafkas İslam Ordusu Bakü’den çekilmiş ancak başta komutan Nuri Paşa olmak üzere pek çok subay ve asker Azerbaycan Cumhuriyeti hizmetinde kalmıştır.