İKTİSADİ KALKINMA Dersi Gelişmekte Olan Ülkelerde Kalkınmanın Finansmanı Sorunu soru detayı:
SORU:
Kalkınma sürecinin ilk aşamalarında gelir seviyesi zaten düşük olduğu için sermaye birikimindeki lokomotif görev kamu tasarruflarınındır" önermesini açıklayınız.
CEVAP:
Gelişmekte olan ülkelerde tasarruf yapmayı özendirecek ve güvence altına alacak finansal -kurumsal alt yapının yokluğu veya azlığı kişileri rasyonel olmayan yöntemlerle tasarruf yapmaya yöneltir. Bunların başında bu ülkelerde gömüleme (iddihar) şeklindeki tasarruf etme eğiliminin güçlü olması gelir. Ülkeden ülkeye, toplumdan topluma ve dönemden döneme alışkanlık şekilleri değişmekle birlikte az gelişmiş ülkelerde yaşayan bireyler gelirlerinden artırdıklarıyla altın ve döviz almakta ve bunları finansal sistem dışında, deyim yerindeyse “yastık altında” tutmaktadırlar. Gömüleme aslında milli gelir akım döngüsünden bir “sızıntı” niteliğindedir. Bu alışkanlığın ortaya çıkmasında ekonomik faktörlerin yanında siyasi, dini, sosyal ve kültürel çok sayıda faktörden bahsedilebilir. Örneğin bankacılık sistemindeki faizin günah olduğunu düşünen müslümanlar tasarruflarını geleneksel bankalarda tutmamaktadır. Müslümanların faiz hassasiyetini göz ardı eden bankacılık sistemi faiz dışı gelir elde etmek için yeni kurumsal yapılar ve finansal enstrümanlar geliştiremediği için son yıllara kadar önemli miktarda kaynak sistem dışında kalmıştır. Öte yandan gelişmekte olan ülkelerde sıkça görülen finansal krizler, darbeler ve darbe girişimleri, siyasi çalkantılar, terör, özel mülkiyete karşı yapılan düzenlemeler, hukuk sistemine ve kurumlara karşı duyulan güvensizlik gibi nedenler birey ve kurumların sürekli olarak belirsizlik ortamında yaşamasına neden olmakta, belirsizlik ise kişileri gömüleme yapmaya teşvik etmektedir.