CEVAP:

Osmanlı Devleti, kapitülasyonları kaldırmak için birçok girişimde bulundu. İlk girişim 1713’te Sadrazam Ali Paşa tarafından gerçekleştirilmişti; fakat Ali Paşa’nın 1716’da ölümü üzerine bu girişim başarılı olamamıştı. Kapitülasyonların kaldırılması girişimi 19. yüzyılın ikinci yarısında da (1862, 1867, 1869, 1871 ve 1880 yılları) sürdürüldü. Avrupalı devletler her defasında bu girişimleri engellemişlerdir. Öne sürdükleri temel gerekçe ise, Osmanlı kanunlarının yetersizliği ve Avrupalı devletlerin kanunlarından farklı olmasıydı. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun 6 Ekim 1908’de Bosna-Hersek’i ilhak etmesinden sonra yapılan protokolde, diğer ülkelerin kapitülasyonların kaldırılmasını kabul etmeleri halinde bu ülke tarafından da kabul edileceği hükme bağlanmıştı. Trablusgarp Savaşı’ndan sonra yapılan Uşi Antlaşması görüşmeleri sırasında da girişimde bulunulmuştur. Ancak her defasında başarısızlığa uğranılmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın çıkması, İttihatçı Hükûmet’e kapitülasyonları kaldırması konusunda bir fırsat yarattı. Prens Said Halim Paşa Hükûmeti, 2 Eylül 1914’te yaptığı toplantıda kapitülasyonların kaldırılması için bir nota hazırlanmasına karar verdi. Nihayet hükûmet 8 Eylül 1914’te kapitülasyonların kaldırılması kararını aldı ve ertesi gün ilgili devletlerin elçilerine tebliğ etti.