SORU: Karl Marx için üretim süreçlerinin önemi nedir?
CEVAP: Marx, özellikle her üretim biçiminde, toplumsal yaşamlarını üretmek amacıyla üretim sürecine katılan insanlar arasında ortaya çıkan üretim ilişkilerine son derece büyük bir önem atfeder. Nitekim üretim ilişkileri, bir toplumda çelişme ve çatışma hâlindeki toplumsal sınıfları oluşturur. Bir başka deyişle üretim ilişkileri, üretim araçlarına sahip olanlar ve olmayanlar şeklinde iki temel ve karşıt çıkarlara sahip toplumsal sınıfların oluşumuna yol açar. Marx, tarihsel sürecin belirli dönemlerinde üretim araçlarındaki gelişmelere mevcut üretim ilişkilerinin ayak uyduramayıp onlarla çelişmeye başlamasını ve bu çelişkinin sınıf mücadelesine yansımasını diyalektik değişmenin kaynağı olarak görür.
