GÜNÜMÜZ FIKIH PROBLEMLERİ Dersi FAİZ, KREDİ VE FİNANS İŞLEMLERİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Katılım bankalarının mevduat toplama şekilleri nelerdir?


CEVAP: Katılım bankaları mevduatı, cârî hesap veya katılım hesabı adıyla iki şekilde toplarlar. Cârî hesap, istenilen zamanda fonun/yatırılan mevduatın geri çekilebildiği ve faiz ya da kâr payı ödenmeyen hesaplardır. Bu tür hesaplar, banka ile hesap sahibi arasında “borç” ilişkisi doğurur. Yani banka, cari hesaba yatan parayı, hesap sahibine istediğinde ödemek zorundadır. Bankanın kârı ya da zararı bu hesapları etkilemez. Bu nedenle, bu tür hesaplardaki paranın işletimi sırasında finans kurumu zarar etse de, hesap sahiplerine paralarını ödemekle yükümlüdür. Bu tür hesaplar fıkıh açısından değerlendirildiğinde, genellikle karz/borçödünç akdine benzetilmektedir. Çünkü bu şekilde bankaya parasını yatıran kişi, geri alımında herhangi bir fazlalık almamaktadır. Kâr ve zarara katılma şartıyla oluşturulan hesaplara katılım hesapları denir. Bankacılık Kanununun 3. maddesinde bu tür hesaplar tanımlanmıştır. Buna göre katılım hesabı açtıranların, ne kadar kâr payı alacağı önceden belirlenmez. Ayrıca katılım bankasının parayı işletme sonucu zarar etmesi durumunda müşterinin zarara katılması, yani yatırılan paranın kısmen ya da tamamen kaybedilmesi de mümkündür. İslamda oranı önceden belirlenen, kâr ya da zarardan etkilenmeyen ve her halükârda sermaye sahibi (borç veren) tarafından alınacağı öngörülen belli miktardaki fazlalık faiz olarak kabul edilir. Başkasından sermaye sağlayarak çalışan ortağın zarar etmesi durumunda dahi, sermaye sahibine belli miktar faiz ödenmesi İslâm’da haksızlık ve zulüm olarak kabul edilmiş, bu nedenle kâr zarar ortaklığı usûlü geliştirilmiştir.