ÇOCUK, BİLİM VE TEKNOLOJİ Dersi Kavram Gelişimi ve Öğretimi soru detayı:
SORU:
Kavram haritalarının hazırlanmasında izlenmesi gereken adımlar nelerdir?
CEVAP:
Kavram haritalarının hazırlanmasında izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
• Öncelikle konuya ilişkin tüm kavramlar belirlenir.
• Kavramlardan en geniş kapsamlı olanı haritanın en üstünde olacak şekilde sıralanır.
• Harita, en genel kavramlar en tepeye gelecek şekilde oluşturulur. Genellikle en tepede bir, iki, en çok üç kavram yer almaktadır.
• Her bir genel kavramın altına yerleştirmek için iki ile dört arasında alt kavram seçilir. Her bir kavram altına üç ya da dört alt kavramdan fazlasını yerleştirmekten kaçınılır. Eğer bir üst/genel kavram altında altı ya da sekiz kavram varsa, sıklıkla bu kavramlar arasına kapsayıcılık açısından bir ara kavram yerleştirilebilir ve böylece hiyerarşide ayrı bir basamak oluşturulabilir.
• Kavramlar birbirleriyle çizgiler aracılığıyla ilişkilendirilir. Bu çizgiler bir ya da birkaç ilişkili sözcükle tanımlanır. İlişkili sözcük iki kavram arasındaki ilişkiyi tanımlayacağı için bir cümle ya da ifade olarak düşünülebilir. Bağlantılar anlamlı ifadeler oluşturur.
• Harita yeniden değerlendirilerek yeni kavramların eklenmesi, çıkarılması ya da hiyerarşideki yerinin değiştirilmesi süreci gerçekleştirilir. Bu süreç pek çok kez tekrarlanabilir.
• Haritanın farklı bölümlerinde yer alan kavramlar arasındaki olası bağlantılar araştırılır ve bulunan bu bağlantılar isimlendirilir. Bu karşılıklı bağlantılar sıklıkla yaratıcı ilişkilerin keşfedilmesine/görülmesine yardımcı olur.
• Kavram etiketlerine kavramların belirli örnekleri eklenebilir.
• Kavram haritaları aynı kavram kümeleriyle farklı formlarda oluşturulabilir. Bir kavram haritasının oluşturulmasında tek bir yol yoktur. Kavramlar arasındaki ilişkilerin algılanış sekli kavram haritasının yapısını oluşturan belirleyici unsurdur.