PARA POLİTİKASI Dersi PARA ARZININ BELİRLENME MEKANİZMASI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Kaydi para yaratma sürecini özetleyiniz.


CEVAP:

Kaydi para yaratma mekanizması, bankaların verdiği kredilerin mevduat yaratacağı, diğer bir deyişle verilen kredinin bir kısmının mevduat olarak bankacılık sistemi içerisine yeniden gireceği düşüncesine dayanır. Bankacılık sistemi tarafından yaratılan kaydi para sürecini, aşamalandırarak basitçe aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
1. Sisteme herhangi bir miktarda para girişi olduğunda (merkez bankası işlemleri ile), para ilk defa bir bankaya mevduat (D) olarak yatırılır.
2. Mevduatı kabul eden banka, bu mevduat için belirli bir oranda karşılık (zorunlu karşılık) ayırdıktan sonra kalan miktarı kredi olarak verir.
3. Krediyi alan işletme veya hane-halkı bu kredi ile herhangi bir mal veya hizmet karşılığı harcama yapar.
4. Harcanan bu para tekrar aynı veya başka bir bankaya mevduat olarak döner.
5. Banka, dönen mevduat için tekrar bir zorunlu karşılık ayırarak kalan miktarı işletmelere veya hane-halkına kredi olarak verir.
Kaydi para yaratma işlemi 3 ve 5. aşama arasında devam eder. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, her bir aşamada merkez bankası nezdinde zorunlu karşılık ayrıldığı için yaratılan yeni mevduatın gittikçe azaldığıdır.