TEMEL VETERİNER PARAZİTOLOJİ Dersi PARAZİTLERİN BULAŞMA YOLLARI VE ZOONOZLAR soru detayı:
SORU:
Keneler nasıl bir zoonoz paraziterdir?
CEVAP:
Kenelerin çoğu, Ixodidae (sert keneler veya mera keneleri) ve Argasidae (yumuşak keneler veya ağıl keneleri) olmak üzere iki ana aile içinde yer almaktadır. Keneler tüm gelişme saf¬halarında (larva, nimf, erişkin) aralarında kemiriciler, kanatlı, memeli gibi birçok hayvan grubundan kan emmektedirler. Keneler konaklarını kimyasal, mekanik, ısı gibi faktörlerin etkisiyle bulurlar ve aktif olarak onlara saldırırlar. Kenelerde kesin bir konak spesifitesi yoktur, buna rağmen hemen hemen her kene türü belirli hayvan türlerinden kan emmeyi tercih eder (Örn: Rhipicephalus sanguineus türü ağırlıklı olarak köpeklerden kan emer). Kenelerin insanlara geçişi ve insanlardan kan emmeleri ise, genelde o ortamda kan emecek uygun konak hayvanın olmamasından kaynaklanmaktadır. Çevrede (otların üstünde, taş aralarında) bulunan aç kene safhası, kan emeceği konağı ya kendisi aktif olarak gider bulur ya da otların tepelerine çıkarak, oradan geçen konakların üzerine saldırır. Takiben konaklarda derinin daha yumuşak, ince ve nemli olan bölgelerine giderek buralardan kan emer ve özellikle insanlarda ense kısmı, koltuk altı, diz iç kısmı ve karın bölgesindeki deri kıvrımlarını tercih ederler. Normalde hayvanlarda ektoparaziter yaşam süren keneler, sayıca çok olduklarında konak hayvanlara hem kan emmeleri hem de vektörlük özellikleriyle zarar verirken tek veya birkaç parazit olarak insanlara bulaştığında özellikle vektörlük yönleriyle ön plana çıkarlar. Bu şekilde örneğin ülkemizde insanlarda son yıllarda sıkça görülen Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığının etkeni olan virüs, insanlara başlıca keneler tarafından nakledilmektedir.