TÜRKİYE'DE DEMOKRASİ VE PARLEMENTO TARİHİ Dersi DEMOKRASİ:ANLAMI,TARİHSEL GELİŞİMİ VE UYGULAMA BİÇİMLERİ soru detayı:

CEVAP:

Parlamenter sistemin belirgin özelliği ulusal iradenin temsil edildiği yer olan ve seçimle oluşan parlamentoya karşı yürütme gücünü oluşturan hükümetin sorumlu olmasıdır. Ayrıca yasama ve yürütme güçleri arasında uyumlu esnek bir güç dağılımının bulunmasıdır. Bu sistemde yürütme iki başlıdır. Bir kısmını kral, cumhurbaşkanı vb. adlarla anılan devlet başkanı, diğer bölümünü de başbakanın şahsında simgeleşen hükümet oluşturur. Devlet başkanı sorumsuz, hükümet ise parlamentoya karşı sorumludur. Devlet başkanı devletin birliğini simgeler, o nedenle de uzlaştırıcı ve yönlendiricidir. Devlet başkanının, hükümetin yaptıklarından dolayı siyasal sorumluluğu yoktur. Sorumluluk açısında monarşik devletlerdeki kralın sorumsuzluğu ile Cumhuriyet yönetimlerindeki Cumhurbaşkanının sorumsuzluğu aynı değildir. Kralın sorumsuzluğu tarihi geleneklerden beslenir ve gerek cezai gerekse siyasi sorumsuzluğu daha geniştir. Cumhurbaşkanının ki ise dardır. Onun siyasi sorumluluğu yoktur, cezai sorumluluğu vardır. Devlet başkanının çıkardığı kararları ilgili hükümet üyesinin imzalaması şarttır. Parlamenter sistemde hükümet meclise karşı sorumludur. Bu sorumluluk siyasal sorumluluktur. Parlamentonun güvenini yitiren hükümet görevini bırakmak zorundadır. Önceleri sadece devlet başkanına karşı bir sorumluluk oluşmuş iken parlamentoların güçlenmesiyle bu sorumluluk parlamentoya karşı olmuştur. Hükümet üyeleri tek tek olduğu gibi ortaklaşa olarak da sorumludurlar. Bu sadece kuruluş sırasındaki bir sorumluluk değildir. Görevde iken de zaman zaman meclisin onayına başvurabilir. Meclis güvenini, güvenoyu vererek gösterir. Parlamenter sistemde devlet başkanı hükümeti kurmaz. Hükümeti kuracak kişiyi, yani başbakanı atar