ELEŞTİRİ TARİHİ Dersi KLASİK DÖNEM TÜRK EDEBİYATINDA ELEŞTİRİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Klasik dönem eleştiri anlayışının biçimlenmesinde belagat kitaplarının yerini değerlendiriniz.


CEVAP: Klasik dönem şairleri şiir söylemenin yolunu ve yordamını usta-çırak ilişkisiyle, kuramsal çerçevesini ise belagat kitaplarından öğrenmişlerdir. Belagat kitaplarında bir düşünce ya da duygunun yerinde ve zamanında, manası en açık bir şekilde ve akıcı bir dille söylemenin yöntemi anlatılmıştır. Osmanlı bilim ve kültür çevrelerinde okunan belagat kitapları iki kaynaktan beslenmiştir. Birincisi daha çok medreselerde okutulan Miftah, Mutavvel, Muhtasar ve Telhis gibi Arapça kitaplar ve onların şerh haşiyeleri niteliğinde benzer eserlerdir. İkincisi ise Farsça Hadayıku’s-Sihr gibi belagat kitapları ve onlardan devşirilen bilgilerle Türkçe kaleme alınmış olan Bahru’l-Ma’arif, Miftahu’t-Teşbih, Miftahü’lBelagaa ve Istılabatu’ş-Şii’riyye gibi eserlerdir. Bu eserlerde söze edebilik özelliği katan bütün unsurlar ayrıntılı biçimde anlatılmıştır. Bu bakımdan belagat kitapları klasik dönem edebi eleştiri anlayışının kuramsal çerçevesini belirlemiştir.