GÜNÜMÜZ FIKIH PROBLEMLERİ Dersi TIBBÎ UYGULAMALAR soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Klasik fıkıhta yenilip içilmesi haram olan maddelerle tedavi konusunda kaç yaklaış vardır bunlar nelerdir?


CEVAP: Klasik fıkıhta yenilip içilmesi haram olan maddelerle tedavi konusunda üç ayrı yaklaşım vardır. Bunlar: ? Hanbelîlere ve onlarla aynı görüşü paylaşan bazı bilginlere göre haram maddelerle tedavi caiz değildir. Bu görüş sahipleri hastalık halini haramları mubah kılan bir zaruret olarak kabul etmezler, dolayısıyla bunu açlık yüzünden darda kalıp murdar hayvan yemek zorunda kalan kişi gibi değerlendirmezler. Onlara göre açlık yüzünden dara düşmüş kimse zaruretini gidermek için haram kılınmış yiyeceklerden başka bir şey bulamamaktadır. Oysa hastalık böyle değildir; çünkü hastalığı tedavi için tek çare bu yiyecek ve içecekler değildir, başka birçok ilaç vardır. Bu görüşte olanlar şarap ile tedavi olmayı yasaklayan, onun ilaç olmayıp hastalık olduğunu açıklayan pek çok hadisi de delil olarak getirmektedirler. ? Zahirî bilginleri yenilip içilmesi haram maddelerle tedaviyi ilke olarak caiz görürler. Önde gelen zahirî bilgini İbn Hazm bu konuyu şöyle açıklar: Şarap darda kalan ve zaruret haline düşen için mubahtır. Susuzluğu gidermek, tedavi olmak veya boğulmayı önlemek için şarap içen kimseye ceza uygulanmaz. Çünkü tedavi zaruret hallerinden biridir. Zaruretler ise haram olan şeyleri mubah kılar. İbn Hazm caiz olmadığını söyleyenlerin dayandığı hadisleri de ayrı ayrı ele alarak bir kısmının zayıf olduğunu ileri sürmüş, bir kısmını ise kendi görüşü yönünde yorumlamıştır. ? İçinde Hanefî ve Şâfiîlerin de bulunduğu İslam bilginlerinin çoğunluğu haramla tedaviyi belli şartlarla caiz görürler. Bu görüş içinde her bir grup helal oluş için farklı bazı şartlar ileri sürmektedir. Bununla birlikte bu görüşün temel yaklaşımı şu şekildedir: Haramla tedavinin caiz olması için, kesin olarak şifa vereceğinin bilinmesi, hiç değilse iyileşmenin kuvvetle muhtemel olması gerekir. Şifa vereceği kesin veya kesine yakın bir şekilde bilinmiyorsa haram yiyecek ve içecekler tedavi amaçlı kullanılamaz. İlaç da gıda maddeleri gibi hayatın olmazsa olmaz ihtiyacıdır, darda kalan kimse haram ile tedavi görebilir. Hz. Peygamber erkeklere ipek giymeyi yasakladığı halde cilt hastalığı sebebiyle bazı sahabîlere izin vermiştir. Haram olduğuna delil olarak gösterilen hadisler, helal ilacın bulunduğu normal durumlara ilişkindir. Helal maddeyle tedavi imkanı olmadığında, tedaviyi sağlayacak ilaç mubah ilaç haline gelir ve söz konusu hadislerin kapsamına girmez.