İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ Dersi Klasik Okul soru detayı:
SORU:
Klasik iktisada yönelik tepkiler nasıl olmuştur?
CEVAP:
İngiltere’de gerçekleşip oradan diğer Avrupa ülkelerine yayılan sanayileşme hareketleri ile işçinin yerine makinelerin geçmesi, bir yandan işsizliği artırmış diğer yandan düşük ücretler sefaleti de beraberinde getirmişti. Sanayileşme döneminde milyonlarca insan fabrikaların veya imalathanelerin bulunduğu bölgelere göç ettiler. Bu durum, kötü koşullarda yaşayan insanlarla dolu gecekondu mahallelerin oluşmasına neden oldu. Çalışma süreleri çok uzun ve koşullar son derece kötüydü. Çalışan kesimin bu durumuna karşılık, sanayici kesimin zenginliği sürekli artmaktaydı. Ayrıca ekonomik buhranlar ve konjonktürel dalgalanmalar liberal kapitalist sistemin geçerliliği hakkında kuşkular uyandırmaya başlamıştı. Uygulamada yaşanan bu gelişmeler yavaş yavaş tepkileri de beraberinde getirmişti. Klasik iktisada bir tepki veya alternatif düşünce oluşturan iktisadi düşünceleri ana özellikleri bakımından 3 grupta toplamak mümkündür; birincisi, dönemin sosyal-ekonomik sonuçlarına tepki gösteren ‘’Marksist Sosyalist Düşünce’’dir. Bu düşünce, bir yandan klasik iktisadın yani kapitalizmin içsel çelişkileri ile çökeceğini savunurken diğer yandan hızla çoğalmakta olan işçi sınıfına sosyalist ihtilal gibi bir hedef gösteriyordu. İkincisi, dönemin iktisadi sonuçlarına karşı çıkan (özellikle İngiltere’ye karşı) ‘’Milli İktisat Doktrini’’dir. Bu doktrin ise, klasik iktisadi analizlerin evrensellikten uzak olduğu iddiasındaydı. Üçüncüsü ise klasik İktisadın metoduna eleştiri getiren ‘’Alman Tarihçi Okulu’’dur. Bu okul mensupları Klasik iktisadi düşünceyi ortaya koyduğu ilkeler ve uyguladığı tümdengelimci, soyutlayıcı yöntem açısından eleştiriyorlardı.