CEVAP:

Erkeklerin sürüye birden katılmasının, dişilerde kızgınlığı uyarmasına koç ya da teke etkisi denir. Dişilerin erkeklerle özellikle kızgınlığın son 48 saatinde çiftleşmeleri tüm kızgınlık boyunca çiftleşmelerinden daha etkilidir. Bu uyarım (erkek etkisi) için sürünün içinde tek bir erkeğin dolaşması bile yeterli olmaktadır. Koç ya da teke etkisinin sürü içindeki etkinliği, yani erkeğin varlığının ne düzeyde kızgınlıkları uyarabildiği, erkeğin sürüye salınmasını takip eden 16-24 gün içerisinde kızgınlık gösteren dişiler tohumlama için ayrılmış tüm dişilere oranlanarak belirlenebilir. Kızgınlıkların senkronize (eş zamanlı) olması için normal kızgınlık sezonundan 2-3 hafta öncesinde erkek etkisinden yararlanılabilir. Erkeklerin mutlaka sürü içerisinde dolaştırılması gerekmez. Nitekim dişilerin erkekleri görebilecekleri, kokularını alabilecekleri ve seslerini duyabilecekleri bir mesafede erkeklerin bulundurulmaları da kızgınlıkların uyarılması için yeterli olur. Böylece arama koçu ya da tekesi olarak kullanılan erkeklerin istenmeden dişileri tohumlaması riski de ortadan kaldırılmış olur. Sürüye erkeklerin katılmasını izleyen 10 gün içerisinde dişilerin önemli bir bölümü kızgınlık göstermeye başlar. Erkeklerin sürüye girişleri aynı zamanda genç dişilerin ergenliğe (pubertaya) girmelerini de uyarır ve erişkin dişilerde olduğu gibi genç dişilerin de eş zamanlı kızgınlık göstermelerini uyarır. Ancak genç dişilerin ergenliğe ulaşmalarında erkek etkisinin görülebilmesi hayvanların ırklarına, kondüsyonlarına ve tohumlama mevsiminde olup olmalarına göre değişiklik gösterir.