SORU: Köktürk Kağanlığı’nın Taspar Kağan yönetimi hakkında bilgi veriniz?
CEVAP: • Muhan 572’de ölmeden önce, oğlu Ta-lo-pien’in yerine kardeşi Taspar’ın tahta geçmesini vasiyet etmişti. Sogdça Bugut yazıtında Taspar (572- 581) olarak geçen bu kağan, devleti daha da ileri götürmek için çalışmıştır. • Taspar, Güney sınırındaki Çin devletlerine hükmetmiş; ancak sahip olduğu güce rağmen yanlış devlet politikaları izlemiştir. • Taspar’ın en önemli özelliği, Budizme eğilim göstermesidir. Yağmalar sırasında ele geçirilen bir Budist rahibin etkisinde kalarak ülkesinde Budist tapınağı yaptırmış ve sonrasında 575 yılında Buda’nın vaazlarının konu edildiği “Nirvanasutra” adlı kitabı, Çinceden Türkçeye çevirtmiştir. • Ne yazık ki bugün, Çin kaynaklarından alınan bilgilerle verdiğimiz bu son bilgiyi doğrulayacak hiçbir kanıta sahip değiliz; yani söz konusu kitap ele geçirilememiştir. Bütün bunlarla beraber, Taspar Kağan’ın Budizmi kabul ettiğine dair herhangi bir bilgiye de sahip değiliz. • Taspar da ölmeden önce kendisinden sonra kimin tahta geçeceğini bildirmişti. Son olarak vasiyetinde de yanıldı. • Taspar, oğlu Ta-lopien’i devletin idaresine getirdi. Ancak Ta-lo-pien (Apa Kağan) fazla kalmadı. Onun yerine hemen Taspar’ın oğlu Anlo, kağan oldu. Fakat Anlo’nun ülke içinde kontrolü sağlayamaması nedeni ile devlet adamları Nivar (582-587)’ı kağan yaptılar.
