SORU: Koşul önermeleri nedir örneklerle açıklayınız?
CEVAP: İnsanların akıl yürütmelerinde koşul önermelerinin önemli bir yeri vardır. Bir koşul önermesi, belirli bir şeyin olması (örneğin, yağmurun yağması) hâlinde bir başka şeyin olacağını veya olması (örneğin, yerlerin ıslanması) gerektiğini ifade eder. Günlük yaşamımızda bir şey olunca bir başka şeyin olduğunu gözleriz. Örneğin, şimşek çakmasının ardından gök gürlemesinin geldiğini birçok kez tecrübe etmişizdir. Tekrar eden bu tecrübelerin belirli bir aşamasında ikisi arasındaki ilişkiyi Şimşek çakarsa gök gürler, önermesi ile ifade ederiz. Şimşeğin çakışını gördükten sonra, gök gürlemesini bekleriz. Bilimlerin amacı da inceledikleri olgular alanında bir olay grubu ile bir başka olay grubu arasındaki ilişkileri keşfetmektir. Bilimsel araştırmaların amacı, tümel veya istatistiksel yasalar keşfetmektir. Tümel önermeler aslında koşul önermeleridir. Örneğin, Bütün insanlar ölümlüdür. demek, bir şey insan ise o şey ölümlüdür demektir. Bütün metaller ısıtılınca genleşir önermesi de Bir şey metal ve ısıtılmışsa ve o şey genleşir. demektir. Bir koşul önermesinde, örneğin A ise B önermesinde A ön bileşen, B de art bileşendir. Ön bileşen, art bileşenin olduğunu iddia ettiği şey için yeterli koşulu ifade eder. A’nın olmasının B’nin olması için yeterli koşul olduğunu, yani ne zaman A olsa B’nin de olduğunu iddia eder. Bunu çeşitli biçimlerde ifade edebiliriz. Örneğin; B olur, yeter ki A olsun. A olması koşuluyla / halinde B. A olur, ancak B olursa. aynı anlama gelir. Eğer koşul önermemiz doğruysa yeterli koşulun olmasından gerekli koşulun olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Koşul önermesinin art bileşeni, önbileşenin zorunlu ya da gerekli koşulunu ifade eder. A ise B önermesi, A’nın olması halinde B’nin de olmasının zorunlu olduğunu ileri sürer. Bunu B’siz A olmaz. veya B, A’nın olmazsa olmaz koşuludur. veya A’nın olması için B’nin olması şarttır. Veya A için B gereklidir. diye de ifade edebiliriz. Fakat B’nin olmasının birçok yeterli koşulu olabilir. Örneğin, yerlerin ıslanması için yağmurun yağması, yeterli koşullardan sadece biridir. Belediyenin arazözünün sulaması veya su borularının patlaması da yerlerin ıslanması için başka yeterli koşulları oluşturur. Dolayısıyla A ise B önermesi doğruysa B’nin olmasından A’nın olduğu sonucunu çıkaramayız.
