YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ II Dersi Osmanlı’da Muhalefetin Doğuşu soru detayı:

CEVAP:

Süleymaniyeli şeyh Ahmed, Çerkes Hüseyin Daim Paşa, Arif Bey, Hoca Nasuh Efendi, Arnavut Cafer Paşa gibi isimler, Abdülmecid’e karşı bir hükûmet darbesi yapmak için gizli bir cemiyet oluşturur. Cemiyet üyeleri ifşa olduktan sonra Kuleli Kışlası’nda sorguya çekildiği için tarihe bu adla geçer. Cemiyetin gayesi “Halkı ve askeri, saltanat-ı seniyye aleyhine kaldırarak heyeti devleti tağyir ile usul ve kavanini bozmak” diye tespit edilmiştir. Cemiyet, taraftar kazanmak için, şeriat için çalıştıkları propagandası yapar. Bazı müellifer Kuleli Vakası’nı Osmanlı tarihindeki inkılap hareketlerinin ilki olarak daha sonra kurulacak olan Yeni Osmanlılar Cemiyetinin de ilham kaynağı olduğunu söyler. Kimisi içinse cemiyetin ihtilal ve inkılapçı hiçbir karakteri yoktur. Bu görüşe göre cemiyetin amacının Sultan Mecid’in şahsına ve vükelasına karşı bir suikast tertip etmek olduğu üzerinde durulur. Cemiyet, kendisine üye olması teklif edilen Mirliva Hasan Paşa’nın durumu hükûmete bildirmesiyle ifşa olur. Kurucuları önce idama mahkûm edilir. Akabinde ortada katil olmadığı gerekçesiyle Sultan Abdülmecid idam cezasını kürek cezasına çevirir.