Medya ve İletişim Dersi İletişim Kuramları soru detayı:
SORU:
Kullanımlar ve doyumlar kuramını açıklayınız.
CEVAP:
Kullanımlar ve doyumlar, Amerikalı bir psikolog olan Elihu Katz tarafından 1970’li yıllarda geliştirilen bir kuramdır. Katz, iletişim araştırmalarının o zamana kadar “Medya insanlara ne yapar?” sorusuna göre desenlendiğini oysa asıl araştırma sonrusunun “İnsanlar medya ile ne yapar?” olması gerektiğini belirtir. Kuramın temel meselesi medya ‘etki’sinden, bireylerin ‘ihtiyaçlar’ına (needs) kaymıştır. Araştırma sorusunun farklı sorulmasının nedeni aslında insanların medyayı kullanım amaçları ve nasıl bir doyuma ulaştıklarının analizidir. Katz, gerçekte medyanın bireyler tarafından ihtiyaçları doğrultusunda belirli bir seçicilikle kullanıldığını; iletişim çalışmaları literatüründe olduğu gibi medya tarafından belirli ideolojiler ve politik amaçlar doğrultusunda rahatlıkla manipüle edilebilen bilinçsiz kitleler olmadıklarını öne sürer. Dolayısıyla kullanımlar ve doyumlar yaklaşımında medyanın teknolojik, estetik, ideolojik ve ideolojik gibi elitist kavramlarla değerlendirilmesine karşı çıkar ve medyanın kültürel tüketim boyutunun analizinin önemli olduğunu öne sürer.